Wydawca treści
Użytkowanie lasu
Pozyskiwanie drewna. Fot. Jerzy Wilanowski
Maszyna pozyskująca surowiec drzewny podczas pracy. Fot. Jerzy Wilanowski
Pozyskiwanie drewna. Fot. Jerzy Wilanowski
Submisja drewna cennego. Fot. Jerzy Wilanowski
Użytkowanie lasu to korzystanie z jego zasobów – pozyskanie drewna, zbiór płodów runa leśnego, zbiór roślin lub ich części na potrzeby przemysłu farmaceutycznego, pozyskanie choinek, eksploatacja kopalin i wiele innych. Leśnicy umożliwiają społeczeństwu korzystanie z darów lasu, ale w sposób zapewniający mu trwałość.
Rozmiar pozyskania drewna określony jest w planie urządzenia lasu, który sporządzany jest dla każdego nadleśnictwa na 10 lat. Zapewnia on pozyskiwanie drewna w granicach nie tylko nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu, lecz także systematycznie zwiększających zapas drewna pozostającego w lasach, tzw. zapas na pniu. Krótko mówiąc, leśnicy prowadzą w lasach gospodarkę w sposób zapewniający ich trwałość i możliwość biologicznego odtwarzania.
O wielkości pozyskania drewna decyduje tzw. etat cięć określony w każdym planie urządzenia lasu. Jest to ilość drewna możliwa do wycięcia w określonych drzewostanach na określonej powierzchni w okresie 10 lat, które obejmuje plan. Dzięki temu, że etat jest niższy niż przyrost drewna w tym samym okresie, następuje stały wzrost zapasu „drewna na pniu" (w Polsce pozyskuje się ok. 55 proc. przyrostu). Ocenia się, że zasobność polskich lasów wynosi obecnie ponad 2,049 mld m sześć. drewna.
Pozyskane drewno pochodzi z:
- cięć rębnych – usuwania z lasu drzewostanów „dojrzałych"; ich podstawowym celem jest przebudowa i odtworzenie drzewostanów;
- cięć pielęgnacyjnych (czyszczeń i trzebieży) – usuwania z lasu części drzew uznanych za niepożądane i szkodliwe dla pozostałych drzew i wartościowych elementów drzewostanu;
- cięć niezaplanowanych – są one konsekwencją wystąpienia klęsk żywiołowych w lasach.
W Nadleśnictwie Szprotawa w ostatnich latach pozyskuje się średnio 72 tys. m3 drewna rocznie, z czego ok. 40% przez użytki rębne. Reszta drewna pochodzi z zabiegów hodowlanych, które warunkują prawidłowy wzrost i dalszy rozwój drzewostanów. Najczęściej stosowaną metodą pozyskania drewna jest metoda sortymentowa oraz kłodowanie drewna,co jest uwarunkowane obecnym popytem na taki właśnie surowiec.
Ilość pozyskanego drewna uzależniona jest od cięć rębnych, pielęgnacyjnych i przygodnych.
W ponad 70%, pozyskane drewno pochodzi z drzew iglastych, takich jak sosna, reszta - liściastych, takich jak dąb czy brzoza.
W Nadleśnictwie Szprotawa pracują najnowocześniejsze maszyny do pozyskania i zrywki drewna – harvestery, forwardery i skidery. Są one własnością firm - zakładów usług leśnych, wykonujących prace leśne. W szprotawskich lasach nie brakuje jednak miejsc, gdzie wciąż bardziej ekonomiczne i wydajne są tradycje ręczne metody pracy – pilarką i ciągnikiem, a w szczególnie trudnych warunkach, stosuje się zrywkę konną.
Poza realizowanym w ramach głównego użytkowania lasu pozyskaniem surowca drzewnego, prowadzone jest również tzw. użytkowanie uboczne, przeznaczone na potrzeby lokalnych mieszkańców. Głównie zalicza się tutaj choinki i stroisz świerkowy.
Incydentalnie, po uzyskaniu stosownych zezwoleń pozyskiwany jest surowiec zielarski, taki jak np. kora kruszyny.
Najnowsze aktualności
„Chrobry” - wiosna 2018
„Chrobry” - wiosna 2018
Od pożaru dębu „Chrobry” minęło już ponad trzy lata.
Zdarzenie miało miejsce 19 listopada 2014 r. Ogień podłożony był we wnętrzu drzewa (pień jest pusty od środka), a następnie przeniósł się przez otwory po usuniętych w latach poprzednich, suchych konarach na stronę zewnętrzną pnia oraz koronę. W związku z powyższym opalona została zarówno zewnętrzna strona pnia jak i jego środkowa część.
W minionym okresie wegetacyjnym, ulistnienie rozwinęło się prawidłowo jedynie na ¼ głównych konarów na których nie zaobserwowano zewnętrznych oznak chorobowych (ubytki kory, owocniki grzybów). Pozostała część korony drzewa była martwa, pozbawiona całkowicie ulistnienia. Na martwych konarach występowały ubytki kory oraz owocniki grzybów – huby siarkowej oraz ozorka dębowego, co jest oznaką postępującej martwicy drewna.
Na dzień dzisiejszy statyka drzewa jest prawidłowa, aczkolwiek przechodzący nad Polską w dniach 5-6 października ubiegłego roku orkan Ksawery, również nie oszczędził dębu „Chrobry”. Na skutek porywistych podmuchów wiatru obłamał się jeden z obumarłych, a tym samym kruchych konarów.
Optymistycznym sygnałem jest fakt pojawienia się pąków, na żywej części konarów, które pozwalają z nadzieją mówić o tegorocznej przyszłości drzewa.
Ostatecznie - kondycję drzewa będzie można ocenić w maju – po całkowitym rozwoju ulistnienia.
Na temat przyszłości dębu „Chrobry”, podobnie jak na temat każdego innego organizmu żywego, ciężko jest rokować. Drzewo przeżywszy 750 lat pokonało wiele przeciwności losu. Pozostaje więc jedynie mieć nadzieję, że i tym razem wyjdzie z tej opresji zwycięsko. Dąb pozostaje obiektem troski leśników oraz lokalnej społeczności, w tym jej najmłodszych przedstawicieli.
Tekst: Tomasz Śmigielski
